Techniki CBT wyrastają z fundamentalnych założeń teorii poznawczo-behawioralnej. Nasze myśli (poznania) prowadzą do naszych emocji i późniejszego zachowania. Szczególne znaczenie dla osób z zaburzeniami osobowości ma sposób, w jaki zdarzenia zewnętrzne w środowisku (takie jak interakcje interpersonalne z innymi) są jednoznacznie interpretowane i przypisywane w oparciu o podstawowe przekonania. Doświadczenia z dzieciństwa, w połączeniu z wrodzoną, biologicznie zdeterminowaną dyspozycją, ustalają nasze początkowe przekonania o świecie. Te początkowe przekonania ewoluują w dość stabilne, podstawowe przekonania, które kształtują ludzkie percepcje i interpretacje kolejnych doświadczeń. Kiedy te z góry przyjęte przekonania są błędne, zniekształcone lub stronnicze, możemy w końcu wyciągnąć błędne, irracjonalne wnioski na temat znaczenia wydarzeń zewnętrznych (zwłaszcza interakcji międzyludzkich). Później możemy zachowywać się w sposób, który powoduje niepotrzebny niepokój i cierpienie.
Terapia CBT opiera się właśnie na tych przekonaniach i odczuciach, ucząc na nowo dobrych nawyków i strategii myślowych. Gdy podstawowe przekonania o sobie i rzeczywistości stają się właściwe, nasze życie i decyzje przestaną przynosić nie potrzebne cierpienie i pomieszanie.